Oedeem

Oedeem is een abnormale ophoping van vocht in het weefsel als gevolg van een verstoord evenwicht tussen aanvoer en afvoer van vocht. Er zijn verschillende vormen van oedeem  te onderscheiden:

Lymfoedeem

We onderscheiden lymfoedeem in primair, secundair, aangeboren en na een trauma oedeem. In het beginsel is het vocht vaak soepel en kun je zonder problemen een duim in het weefsel duwen en een kuiltje maken dat enige tijd zichtbaar blijft. Wanneer het oedeem niet behandeld wordt kan het vocht verharden en is dan niet makkelijk meer weg te krijgen. Dit oedeem is vaak chronisch. Na sommige operaties kan het wel zijn dat het vocht na enige tijd niet meer terug komt.

Veneus oedeem

Veneus oedeem is een probleem van de bloedvaten en komt vrijwel alleen maar voor aan de benen. We zien deze vorm van oedeem vaak bij ouderen die niet voldoende bewegen. Het kan ook voorkomen bij jongere mensen die hier aanleg voor hebben en veel druk op hun vaten hebben. Het vocht dat aanwezig is verstijft vaak snel en dit resulteert in verstijfde benen en verminderde mobiliteit. We zien veel spataderen op de benen en de verminderde doorbloeding kan er voor zorgen dat er wonden ontstaan.

Lip-lymfoedeem

Lip komt van lipide wat vet betekent. Dit is een verstoring in de vetcellen waardoor deze gaan samenklonteren. Er kan vocht ontstaan en heel kenmerkend zit dit vocht meestal niet in de voeten of handen. We zien het vaak in families en meestal bij vrouwen. Deze dames hebben vaak moeite met hun gewicht. Afvallen is vaak lastig. Kenmerkend zijn pijnlijke benen, snel vermoeide benen en  blauwe plekken.

Naast ons bloedvatenstelsel hebben we nog een tweede stelsel, het lymfstelsel. Dit reguleert het vocht in het lichaam. Dit stelsel begint oppervlakkig in de huid en rondom organen. Hier verzamelt het vocht uit het bloed. In steeds grotere vaten wordt dit vocht door de lymfklieren geleid. De bekendste zijn die vlak achter het oor zitten. Ze zijn vaak opgezwollen wanneer je griep hebt of flink verkouden bent. Uiteindelijk komt al het vocht vlak voor het hart weer terug in het bloed en dan begint de cyclus opnieuw.

Lymfoedeem ontstaat door een verstoring. Wanneer dit aangeboren is betekent dat  het lymfstelsel niet sterk genoeg is om het aangeleverde vocht te verwerken. Dit komt vaak in de tiener jaren of twintiger jaren tot uiting en vaak na bijvoorbeeld een verwonding. Er komt dan meer vocht in het lichaam dan normaal en dan wordt duidelijk dat het lymfsysteem hier niet tegen opgewassen is.

Secundair lymfoedeem ontstaat vaak na een operatie waarbij essentiële onderdelen van het lymfsysteem zijn doorgesneden of zijn weggehaald. Bijvoorbeeld bij uitzaaiingen van kanker zien we vaak dat lymfoedeem optreedt. Het lichaam kan deze onderdelen niet herstellen en dan zal het oedeem chronisch zijn. Wanneer er alleen tijdelijk oedeem is, na bijvoorbeeld een knie operatie, kan het zo zijn dat het vocht wel weg gaat. Mocht er  een litteken zijn ontstaan is hier  littekentherapie voor mogelijk.

Bij veneus oedeem werken de aders in de benen niet meer naar behoren. De kleppen die in de aders zitten zijn verzwakt of de vaten zijn uitgerekt waardoor de kleppen niet goed sluiten. Dit zorgt voor druk op de vaten waardoor er meer vocht naar buiten treedt dan het lymfsysteem aan kan. Weinig beweging of veel staan hebben hier grote invloed op.

Bij lip-lymfoedeem zijn de geklonterde vetcellen de oorzaak van de verminderde doorstroom van het lymfvocht. Waarom deze vetcellen zich zo gedragen is niet bekend. Aanleg speelt een rol en wellicht de hormoonhuishuiding. In Nederland hebben heel veel vrouwen lipoedeem maar bij zeker de helft duurt het lang voordat de juiste diagnose gesteld wordt. Het is mogelijk om alleen lipoedeem te hebben waarbij er geen sprake is van vocht.

Ja, dit kan zeker behandeld worden. Dit kan met veel verschillende methodes. Daarnaast is het heel belangrijk dat het oedeem behandeld wordt. Het lymfvocht is eiwitrijk en kan daarom net als een eitje dat gaat koken vast klonteren en niet meer weg willen gaan. Tevens is er door het uittredende vocht een verhoogde kans op infecties. Meer over de behandelmogelijkheden leest u hier.